Bildiğiniz gibi biz geekler için bilimkurgu denilince akan sular durur. Uzayın derinliklerinde; farklı gezegenlerin, farklı yaşam formlarının, farklı hikâyelerini dinlemek bizim için vazgeçilmez bir tutku. Apple TV+’ın, Isaac Asimov’un dillere destan eseri Vakıf’tan uyarlanacak aynı isimli dizisi Foundation’ın, bu hafta gelen bölümlerine coşmamız da bizim bu tutkumuzu kanıtlar nitelikte. Biz de madem seriye bu kadar coştuk, o zaman serideki en önemli karakteri anlatalım ve soralım istedik: Hari Seldon kimdir?
Yazımızda serinin baş karakterini anlatacağımızdan dolayı, Vakıf kitabı ve dizisi hakkında küçük spoilerlar verebiliriz. Ama bunlar tat kaçıran cinsten değil daha çok insanı heyecanlandıran cinsten spoilerlar. Yine de bizden söylemesi.
Isaac Asimov tarafından ilk defa 1951 yılında yayımlanan Vakıf kitabının ana karakteri olan Hari Seldon, Galaktik Çağ’ın 11.988 yılında doğar. Arcturus sistemindeki Helicon gezegeninde dünyaya gelen Seldon, daha küçük yaşlarda matematik alanındaki deha sayılabilecek yeteneklerini göstermesi sayesinde alanında hızla yükselir. Psikotarih isimli bilim dalının temelini oluşturan makaleleri tek başına yayımlarken dünya, daha ne ile karşı karşıya olduğunu farkında değildir. Ama Hari Seldon, kısa bir süre içerisinde durumun farkına varmalarını sağlar.
İnsan zihninin matematiksel olarak modellenmesi sayesinde gelecekte olacak olayların öngörülmesine dayanan psikotarih isimli bu bilim, Hari Seldon’dan önce çok daha küçük odak noktaları seçerken, Seldon odaklanan kişi sayısı büyüdükçe psikotarih biliminin daha kesin sonuçlar vereceğini öne sürer. Örneğin tek bir kişinin matematiksel modellemesine bakarak gelecekte ne yapacağını kestirmek çok zorken, binlerce kişiden oluşan bir topluluğun ne yapacağını tahmin etmek daha kolaydır. Teoremleri bireylerden alarak toplumlara odaklanmak Seldon’ın psikotarih bilimine en büyük katkısı olur.
Hari Seldon, psikotarih teoremini, evrendeki en büyük veriyle yani Galaktik İmparatorluk’ta yaşayan bütün insanlarla birlikte hesaplayınca ortaya korkunç bir gerçek çıkar. Bu hesabına göre binlerce yıldır huzur içinde varlığını sürdüren Galaktik İmparatorluk yıkılacak ve yerine tam otuz bin yıl boyunca bir Barbarlık Dönemi hüküm sürecektir. Seldon, psikotarih bilimine dayandırdığı bu öngörüsünü üst düzey yöneticilerine anlattığında ona güler ve dalga geçerler. Ama bir yandan da onun söylediklerinden dolayı korkuya düşerler. Daha doğrusu o zaman halkın, Hari Seldon’ın öngördüğü bu imkânsız geleceğe inanmalarından endişe ederler. Böylece Hari Seldon’ı, İmparatorluk’un başkenti Trantor’dan, evrenin diğer ucundaki Terminus gezegenine sürerler. Tabi, bunun da Seldon’ın planının bir parçası olduğunun farkında değillerdir.
Başkentten ve gözlerden bir hayli uzak olan Terminus gezegeninde Hari Seldon, daha sonra Seldon Planı adı verilen planını devreye sokar. Bu plana göre İmparatorluk’un yıkılışından sonra evreni hakimiyeti altına alacak otuz bin yıllık Barbarlık Dönemi’ni, bin yıla kısaltmaya çalışır. Bunun için İmparatorluk’un en büyük bilim insanlarını çevresine toplayan Seldon, insanoğlunun bugüne kadar biriktirdiği bütün bilgi birikimini Galaktik Ansiklopedi’de toplamaları için ilk Vakıf’ı kurar.
Hari Seldon Vakıf Çağı’nın birinci, Galaktik Çağ’ın ise 12.069. yılında öldüğünde arkasında tam olarak ne yapması gerektiğini bilen, birbirinden habersiz ve farklı görevleri olan iki adet Vakıf bırakır. Tabi, psikotarih biliminde bu kadar ustalaşmış bir bilim insanının ölümü, arkasında bıraktığı insanlara yol göstermemesine engel değildir. Seldon, kendisi öldükten sonra çıkacak krizler için birer hologram video kayıt eder ve daha sonra Seldon Krizi adı verilen bu krizleri öngördüğünü, kriz çözüldükten sonra ne yapılması gerektiğini anlatır. Toplamda sekiz tane bulunan Seldon Krizleri, Vakıf tarihinin her zaman en kilit noktaları olmuştur.
Böylelikle bugün ilk bölümü yayınlanan Foundation isimli dizimizin, Jared Harris tarafından canlandırılan olan Hari Seldon karakterimizi tanımış olduk. Kendisinin bilimkurgu evrenlerinde görüp görebileceğiniz en havalı bilim insanlarından biri olduğunu söyleyerek gelecek Kısa Kısa’da anlatmamızı istediğiniz konuları bize yazmanızı rica ediyoruz.
