Sen Konuş Biz Dinleriz: MARC MARON İncelemesi

Hani iş yerinizde herkesten uzun zamandır çalışan, terfi almamış ama çok uzun süredir orada olduğu için şirketin en değerli elemanı olan bir “abi” vardır. Herkese ismiyle ya da bey veya hanım diye hitap edersiniz, ama o kişi şirket genelinde “abi”dir. Kendisi kimi zaman  “yav bu iş öyle yapılır mı?” der, kimi zaman da en kilit anlarda işi çözer. Bu kişi aklınızda canlandı, değil mi? Şimdi Amerikan stand-up dünyasının o “abi”si ile tanıştıracağım. Yaşıtları kadar uluslararası başarı kazanmamış ancak çok uzun zamandır bu sektörde olan, hatta sektörde çok uzun zamandır var olması kendisini daha da değerli kılan, üstelik tam olarak “abi” komedisi yapan biri. Karşınızda, Marc Maron. 

“Abi Komedisi”

Öncelikle “abi komedisi” derken neyi kast ettiğimi biraz açayım. Marc Maron şovlarında temel olarak kendi başına gelen anıları ve kendi politik fikirlerini anlatır. Bunu yaparken de sanki komik olmak için ekstra çaba sarf etmeden, tam olarak yukarıda tasvir etmeye çalıştığım “abi”lerimiz gibi bir havaya bürünür. Hani o abilerin de aksiliği komiktir ya, Marc Maron’ın “abi komedisi” benim için tam olarak da böyle bir şey. 

Aksiliği komik olan insanları izlemek bana ayrı bir zevk veriyor, çünkü hepimizin bir şeylerden şikayet etmeyi seven bir yanı muhakkak vardır. Yok mu? Sadece Marc Maron ve ben bu kadar aksi olamayız. Gülse Birsel’in kitabında vardı, emekli olup sokakta oynayan çocuklara “Burda oynamayın çocuklar” diye bağırmak istiyorum diyordu, tam olarak o hissiyat bende de var. Her ne kadar Marc “abimiz” ile yaşıt olmasam da, edindiği o yaşlı aksiliği ile kendimi özdeştirebiliyorum. Too Real ve End Times Fun şovlarında “Bununla mı uğraşacağım şimdi?” tavrını kendimde gördüm diyebilirim.

Maron’un bu “abi komedisi” sadece aksilikten ibaret değil. Dikkatlice hazırlanmış bir sürü şaka yerine Maron’un şovları doğal ve bir nevi spontane gelişen düşünceler silsilesi gibi. Aklına ne gelirse söylüyormuş sanabileceğiniz bir anlatım tarzı var. Too Real şovunda da zaten buna atıfta bulunarak düşüncelerini post-it kağıtlara yazdığını söylüyor ve onları da seyirciyle paylaşıyor. YouTube’da bulabileceğiniz More Later şovunda ise araya giren komedi eleştirmeni tiplemesi yine önceden çalışılmış bir tiplemeden ziyade o anda ürettiği bir eleştiri gibi. Tabii ki şovun adının bu tiplemenin sürekli söylediği “more later” sözü olması bu varsayımı çürütüyor; hiçbir stand-up şovu hazırlıksız, neredeyse hiçbir meta şaka da spontane değildir. Yine de Maron’ın bu tarzı, genel olarak komedyenlerde hikaye anlatımını ve doğallığı seven biri olarak benim hoşuma gidiyor. 

Maron’un bu doğal gözüken komedisi seyirciyi de kendine kilitlemeyi başarıyor. Too Real şovunun açılışı mesela; taburesine oturur oturmaz “Bundan sonra ne yapacak hiç bilmiyorum!” diye şovu açarak beni hem kendisine hem de şova kitledi. Gerçekten kendisini bu açılıştan sonra Komedyen İncelemesi’ne aldım desem yalan olmaz. Yıllar sonra bile izlediğimizde şovun yılına bakmadan şakanın Trump şakası olduğunu anlarız, çünkü bu dönemde Amerika tam olarak Maron’un tiplemesi gibi delirmenin eşiğindeydi. Kast ettiğim doğallık tam olarak da bu.

Doğallığına yapabileceğim son vurgu ise taburesinden kaynaklanıyor. Cem Yılmaz’da da aynı şeyden bahsetmiştik; oturarak yapılan “stand-up” seyirci ile komedyeni fiziksel olarak eşitlediğinden aradaki bariyeri yıkıyor. Her komedyene otursun demiyorum tabi ki de, ama Maron’a şovlarını oturarak yapmak yakışıyor. 

Peki Şovları Ne Hakkında?

Maron’ın şovları kendi ilişkileri, kedileri Monkey ve LaFonda, politik görüşü, kendi Museviliğine yaptığı atıflar ve genel kültürle ilgili yaptığı gözlemler hakkında diye kısaca özetleyebiliriz. Politik şakaları olması sebebiyle bazı sağ kesimlerin kalbini kırsa da genel olarak ofansif diyemeyeceğimiz şakaları bulunuyor. Bu “abi aksiliği” ile birleştiğinde ortaya genellikle dinlemesi keyif veren bir şov çıkıyor.

Ama bazen öyle bir şaka geliyor ki iş bir anda Amerikan Eski Başkan Yardımcısı Mike Pence’in kıyamet günü geldiğinde herkese oral seks yaparken gökten Iron Man tarafından tutulan İsa tarafından yargılanmasına kadar gelebiliyor. End Times Fun şovunda oraya nasıl geldi ne siz sorun ne ben söyleyeyim. Genel olarak ofansif değil ama bir insan tek bir şaka ile hem sağcıları hem de LGBTQ+ topluluğunu karşısına alır mı? Biraz Marvel eleştirisi, biraz sağcı eleştirisi derken bir Maron şovundan adeta Ricky Gervais tadında çıkan bu şaka beni hem şaşırttı hem de aşırı eğlendirdi. Ben artık Marc Maron’ın şovundan her şeyi bekler oldum. 

Bu Zamana Kadar Neredeydin Marc Maron?

Siz de şovlarını izlediyseniz ve beğendiyseniz tıpkı benim gibi “Bu zamana kadar neredeydin Maron abi?” diye sorma ihtimaliniz vardır. Her ne kadar doksanlarda komedi talk-şovlarına sıkça çıksa da stand-upçı olarak kendini bulması herhalde 2013 yılındaki Thinky Pain şovuna denk geliyor. Keza bu “abi komedisi ” için biraz yaş almak gerek. Anlayacağınız Marc Maron’a şarap gibi adam diyebiliriz, fakat bu sefer dış görünüşü için değil komedi stili yaşlandıkça güzelleşmiş.

Stand-up’tan uzaklaşıp komedinin farklı dallarına gidersek de kendisinin 2009 yılından beri düzenli olarak yayınladığı WTF podcasti bulunuyor. Konukları arasında Amerikan Eski Başkanı Barack Obama’dan tutun Louis C.K ve Sir Paul McCartney’e kadar envai çeşit ünlü ismi bulabilirsiniz. Ayrıca GLOW dizisini izleyenler de kendisini Sam Slyvia karakterinden tanıyacaklardır. 

Sadede geldiğimizde Marc Maron’ın bir buçuk saate yakın olan şovlarına bir bakın derim. Too Real’ı End Times Fun’dan daha çok beğendimi itiraf etmem gerekecek ama genel olarak benim zevkle izlediğim komedyenler arasına girmeyi başardı diyebilirim. 

Bir sonraki incelemede yer almasını istediğiniz bir komedyen olursa lütfen yorumlara yazın!