Hepinizin çok iyi bildiği gibi doksanlı yılların başında Marvel, en çok sevilen çizgi roman karakterlerinin film yapma haklarını stüdyolar arasında dağıtmıştı. Daha sonra şirket olarak Disney tarafından satın alınan Marvel, bu dağıtma işini o kadar abartılı bir şekilde yapmıştı ki çok uzun yıllar boyunca bu telif haklarını toplamakta büyük sıkıntılar çekti. Son olarak 20th Century Fox’u satın alarak Marvel’ı, X-Men ve Fantastic Four markaları ile yeniden buluşturan Disney rahat bir nefes aldı. Ya da en azından aldığını düşündü. Marvel ve dolayısıyla Disney, bugüne kadar verdiği en büyük telif savaşlarından birini vermek için resmi olarak mahkeme yolunu tuttu.
Marvel Cinematic Universe kurulurken Kevin Feige haricinde başka birinin, bu kadar büyük bir başarıyı tahmin ettiğini hiç sanmıyorum. Tabii, başarının arkasından gelecek muhtemel sorunları da. On ikinci yılına giren MCU, şimdilerde Iron Man, Spider-Man, Dr. Strange, Ant-Man, Hawkeye, Black Widow, Falcon, Thor ve daha birçok karakterinin telif haklarını elinde tutmak için bu karakterlerin yaratıcılarının mirasçılarına dava açmaya hazırlanıyor.
Normal şartlar altında bir çizgi roman yazarı, yarattığı karakterin haklarını çalıştığı şirkete devreder. Fakat bu devirden belirli bir süre sonrasında Amerikan yasaları, yazara ya da onun mirasçılarına, söz konusu karakterin haklarını geri almaları için yeniden dava açılması hakkını verir. Tabii, eğer bahsettiğimiz bu davayı kazanırlarsa da kendi yarattıkları karakterlerin telif haklarında söz sahibi oluyorlar. Bu da çizgi roman şirketlerinin bu karakterleri ya kullanamamaları ya da her kullandıklarında telif hakkı ödemeleri demek.
Bugün karşı karşıya olduğumuz durum ise tam olarak bu. Marvel’ın; Stan Lee, Steve Ditko ve Gene Colan gibi çizgi roman üstatlarının karakterleri üzerindeki telif hakkı süresi dolmak üzere. Bu da yazarların ailelerine, karakterlerin telifleri konusunda hak iddia etme fırsatı veriyor. Böyle bir durumu istemeyen Marvel da hâlihazırda bünyesinde bulunan karakterleri kaybetmemek için karşı dava açmaya hazırlanıyor. Durum özet olarak bundan ibaret.
Marvel her ne kadar teoride birçok karakterini gerçekten kaybetmekle karşı karşıya olsa da hepimiz biliyoruz ki sonuç böyle olmayacak. Daha önce hem Superman’in telif hakları için açılan hem de Jack Kirby’nin yarattığı süper kahramanlar ile ilgili olan davada mahkeme, DC ve Marvel gibi şirketleri haklı görmüş ve telif haklarının şirketlerde kalmasına karar vermişti. Bu yüzden önümüzdeki muhtemel davalarda da aynı sonucun gelmesini bekleyebiliriz.
Ayrıca Marvel’ın Steve Ditko’nun ailesi ile olan davasında Marvel’ı Dan Petrocelli, Steve Ditko’nun mirasçılarını ise Marc Toberoff temsil edecek. Bunu söylüyorum çünkü bu ikili daha önce DC ve Superman’in yazarlarını karşı karşıya getiren davada zıt taraflarda yer almış ve DC’yi savunan Marc Toberoff davayı kazanmıştı. Bakın size hukuk tüyosu bile getirdim.
Her ne kadar bütün olasılıklar Marvel’ın, kendisine açılan davaları kazanacağını ve sevdiğimiz süper kahramanların telif haklarını elinde bulundurmaya devam edeceğini gösterse de tehlike tamamen geçmiş değil. Bir mucize gerçekleşir ve davacılardan birisi davayı kazanırsa Marvel’ın başı ağrıyabilir. Yine de tabii ki hiçbir zaman bu karakterlerin bir anda Marvel’dan ya da Marvel Cinematic Universe’den çıkması söz konusu olmaz. Sadece Disney’in cebinden daha fazla çıkmış olur ki ona da hiçbirimizin bir itirazı olmaz diye düşünüyorum. Velhasıl kelam durum, sanıldığı kadar kötü değil. En azından bizim için.
