Anneannem mesleğimi sorduğumda verebileceğim net bir cevap yok, ama hazır burada biz bizeyiz; bu soruyu bana sorduğunuzu varsayarsak, fena hâlde abartı bir tanım koymamda sıkıntı yok herhalde: geek dünyasının nabzını ölçmek. Sinema, çizgi roman, dizi, kitap, oyun gibi şeyleri tutkuyla tüketen insanların tepkilerini ve o tutkuyu üretime dökmüş kişilerin yaptıklarını takip etmek, analizlerini yapmak, yorumlamak bizim işimiz neticede.
Ve bunların ışığında, size bana çok acayip gelen, biraz da sizin üzerinizden doğruluğunu bulmaya çalışacağım bir konuyu açacağım. Batman v. Superman: Dawn of Justice, yani günahları veya potansiyel sıkıntıları ne olursa olsun dünyanın gelmiş geçmiş en ünlü iki süper kahramanını ilk kez beyaz perdede buluşturacak olan film iki hafta içerisinde geliyor. Ve biz bence, geek dünyası olarak; sadece süper kahraman veya çizgi roman geek’i değil, cümleten geek dünyası olarak acayip düşük bir nabızdayız.
Bunu ilk önce, filmin çıkış tarihinin birkaç hafta sonra olduğunu fark edince kendim yaşadım. Bir an gerçekten de çok garip gelmişti bu kadar büyük bir filme, bu kadar sessizce yaklaşıyor olmamız. Akabinde bir süre sessizce gözlem yaptım. Çoğunluğu ekseriyetle tutkusu çenesine vurmuş insanlardan oluşan arkadaş gruplarımda zerre muhabbeti dönmüyordu. Kimse “ay nasıl geçecek iki hafta” modunda olmadığı gibi, -bakın burası önemli- kimse “ya film çok kötü olacak bak, söylüyorum” gibi beylik giderlere de koşmuyordu.
Sonra bunu tek tek Geekyapar eşrafına açtım. İşi bu olan adamların her biri, bir saniyeliğine “Aa lan, harbiden?” oldular. Yorumları bir karıştırayım dedim, yok, YouTube üzerinde bir hareketlenme, laf çarpıtma, geyikler, yazı talepleri… Muhit’teki Dawn of Justice başlığına girince de konu hakikaten kafamda netleşti. Başlığın son birkaç girdisi Injustice‘e gelen güncelleme üzerine, onun yukarısında da sayfalarca J. Jonah Jameson‘ı Ice Cube’un oynayabileceğini tartışmış millet. Dawn of Justice başlığında. J. Jonah Jameson diyorum. Böyle bir durum Deadpool öncesinde yoktu, Age of Ultron öncesinde yoktu, hatta Ant-Man öncesinde bile yoktu.
Bakın, filme dair ortada gerçekten bir sessizlik var. Negatif bir beklenti anlamında söylemiyorum. Nefretler birikiyor demiyorum. Sessizlik sadece. Ben kendi payıma bunun bir noktaya kadar stüdyo tarafından da tespit edildiğini düşünüyorum. Zira bir skeç için, Batman v. Superman setini ve üç başrol oyuncusunu Jimmy Kimmel’a vermek bir tutam ihtiyaç kokuyor. Hakeza son zamanlarda abanılan Omaze videoları da öyle. Sanki yapılan ve tahlilleri çok da iyi çıkmayan bir pazar araştırmasının getirdiği galeyan gibi. Zira bütün stüdyolar, bu tip araştırmaları yaparlar filmden önce. Deadpool 2‘nin daha film vizyona girmeden onaylandığını hatırlıyorsunuz değil mi? E Fox muhtemelen yaptığı araştırmayla filmin gişeyi tokatlayacağını öngörmüştü. Burada da tersi bir durumun izleri var.
Peki bunun sebebi ne? İşte o noktada devreye farklı şeyler giriyor. Bu sessizliğin başlıca sebebi, süper kahraman filmleri enflasyonu olabilir. Çünkü bakın, daha Deadpool konuşmayı yeni bıraktık dünya olarak. Bir yandan ince ince Civil War konuşmaya başlayacağız. Apocalypse cephesinden haberler düşüyor patır patır, inceden Doctor Strange ve Suicide Squad konuşuluyor. Bütün bunların arasında, Batman v. Superman insanların biraz bu işlere dair hafif yorgunluk hissetmeye başladığı bir döneme denk gelmiş olabilir. Bu bir teori. Eğer durum buysa, Warner Bros’un vakti zamanında filmi Civil War‘ın önünden çekip, geriye alması, Deadpool’un büyük başarısının da ışığında kötü bir karara dönüşeblir.
İkinci bir olası sebep ise filmin zamanlaması. Mart ayı, psikolojik olarak büyük gişe aksiyon filmlerini selamlamaya alışık olduğumuz bir ay değildir belki de. Evet, ortada bir Deadpool örneği var; bu tip filmlerin hiç çıkmadığı Şubat ayında çıkıp gişeyi paralayan; ama Deadpool her yönüyle istisnai bir örnek zaten. Filmin dakika birden var olmasının sebebinin hayran baskısı olduğunu unutmamak gerek; o film çıkmaz ayın son Çarşambası çıksa da zaten belli bir gişe yakalayacaktı. Ama Dawn of Justice gibi düz izleyici perspektifinden biraz da acele gözüken bir iş için, belki de Mart ayı kötü bir zaman.
Ama bence, esas ve en önemli sebebi, bu acelecilik. Dawn of Justice, fragmanları ne göstermişse göstermiş olsun; ben yönetmeninin güdüklüğü hakkında ne kanaatte olursam olayım, oyuncularıyla ilgili hissiyat ne yönde gelişmişse gelişsin; böyle bir sessizliği hak etmeyen bir film aslında. Wonder Woman, Aquaman, Cyborg, Flash gibi ikonik karakterler ilk defa beyaz perdeye taşınacaklar. Batman ve Superman‘i ilk defa bir arada göreceğiz. O hâlde ne bu film öncesi monotonluk? Acaba tümdengelim, süper kahraman paylaşılmış evrenleri için kötü bir taktik olabilir mi? İnsanlara beş süper kahramanı birden sunup, geriye doğru çalışmak heves kıran bir şey olabilir mi?
Avengers‘ın yaptığı şeyin, tek seferlik bir durum olduğu aşikar. Bütün süper kahramanları toplamak, sadece bir kez milletin birbirini “Hadi bak git sinemada izle” diye fiştekleyeceği kadar orijinallik içeren bir durum. İkinciye de öylesine tutmadı zaten. Burada Dawn of Justice için talihsiz olan şey, içerideki orijinal konsept olan “süper kahramanların kavgası” mefhumunun iki yerden yumruk yemesi oldu. Birincisi, aynsını artık daha büyük bir marka bilinirliği olan ve otomatikman ne yapsa daha önce insanlara tanıttığı için öncü olarak algılanacak Marvel’ın Civil War‘ı duyurması. Ki bu, dediğimiz tümevarım vs. tümdengelim argümanının da olumlayıcı faktörü. Ne Captain America, ne de Iron Man Batman ile Superman kadar ünlü, köklü ya da popüler değiller şu dünyada, ama onları sinemada görmek için heyecanlanan daha fazla insan var, çünkü sırasıyla iki ve üç solo filmde izledik kendilerini.
İkincisi de, filmin son fragmanla aslında Batman vs. Superman olmadığının ayyuka çıkması oldu. Bunu daha önce konuşmuştuk, film aslında kendini hiçbir şekilde öyle konumlandırmayacaktı; Batman vs. Superman için “geçici başlık” denmişti. Ama sonra bir pazarlama dehası, buradan s harfini atarak Batman v. Superman yaparsa, hem versus filmi gibi tanıtır, hem de çıkmayınca “ama biz bunu hep Betmen vi Süpırmen diye okuduk kardeşim” diye çirkefe yatarım diye düşündü ve ilk fragmanlar, teaser’lar, posterler ve dijital pazarlama kampanyaları da tamamen bu mesele üzerine şekillendi. Akabinde o meşhur fragman çıkınca da, insanlar “Ha bu ilk defa göreceğimiz bir süper kahraman kavgası filmi değilmiş, Avengers’mış” oldu, Avengers’ı da zaten izlediklerinden, filme soğudular.
Her halükarda, bana ortada çok garip bir durum olduğu kesin gibi geliyor. Ama sizin görüşlerinizi de merak ediyorum. Evveliyatla, sizin de gözlemlediğiniz böyle bir sükut var mı filme yönelik? Varsa, sizce niye? Eğer yoksa, tespitimi tetiklemiş olabilecek şeyler ne sizce? Bu neden kaynaklanmış olabilir, nasıl çözülür? Yorumlarınızı bekliyoruz.
