Facebook geçtiğimiz gün bana garip bir soru sordu. “Kendimizi geliştirmek istiyoruz, görüşlerinize önem veriyoruz. Facebook Dünya için iyi mi sizce?” dedi. Garip, ve biraz da sevimli buldum bu soruyu. Samimiyetle “Ne iyi, ne de değil” diye bastım ortaya cevabı. Çünkü evet, ben ve medya sektöründe çalışan hiçbir insan Facebook’un inovasyonları olmasa böyle başarılar elde edemezdi. Ancak öte yandan, endüstriyel seviye yankı odalarının ortaya çıkmasına da sebep olmuş, bu yankı odalarında yaşanan geri bildirim döngüleri de insanlığa Brexit ve Trump gibi hediyeler vermişti.
Her araç gibi; progresif azınlık bunu gelişim ve değişim için, salt çoğunluk ise elinde ve aklında olanı muhafaza etmek için kullanmıştı yani.
Ancak öte yandan, bu cevabın Facebook’un işine yaramadığı da çok açık. Çünkü artık akademik seviyeden Gizmodo civarına inen ciddi bir tartışma var: Facebook‘un kişiye kendine benzeyeni gösteren algoritması ve daimi dairesel muamele hâli ortaya toplumsal bir sorun çıkartıyor mu? Özgür medyayı etkiliyor mu? Geleceğimizi yakacak mı? Bu soruları akademisyenler soruyor, çünkü Facebook hayatımızda önemli bir yer iştikal ediyor. Bu soruları Facebook da soruyor, çünkü Facebook hayatımızda önemli bir yer iştikal etmeye devam etmek istiyor.
Bu uğurda da Amerika’da, çok kısıtlı bir kitleyle uzun süredir konuşulan bir özelliği denemeye aldılar: Downvote. Şimdilik bu test edilen özelliğin yayına alınacağına dair hiçbir verimiz yok. Hatta Gizmodo’ya konuşan Facebook, almayabileceklerini açıkça söyledi. Alırlarsa da, halanızın profilinde değil; kamuya açık sayfalarda kullanılacak. Peki nasıl? Orası sanırım isminde gizli. Herkes böylesi bir özelliğin Dislike olarak gelmesini beklerken Reddit’in lügatından sözcük aşırıp downvote ismiyle test sürüşüne çıkmak tesadüfi olmasa gerek. Reddit bu sistemi kullanan topluluklar arasında en büyüğü. Uzun süredir de up+downvote’u birlikte kullanıyor.
Ancak Reddit bu konuda komple bir kıyas noktası olarak alınamaz; çünkü Reddit dünyanın en desentralize sosyal medyası. İpini koparan beş kişi kendisine ait bir subreddit açabildiği için zaten downvote’u veren kişi ile downvote’u yiyen kişinin ortak bir zemini oluyor genelde. Bu yüzden verilen downvote’lar ya gerçekten ortada kötü bir paylaşım varsa; ya da mevcut subreddit’e bir saldırı yapılıyorsa çıkıyor elden. Bu sebepten de seri eksilenen kişilerin şevki, hevesi kırılmıyor; içerik paylaşımı akmaya devam ediyor.
Ki sanıyorum, Facebook da bu yüzden bu özelliği kamusal sayfalarda denemekte. Çünkü farazi bir Sercan Abi’nin Geekyapar sayfasında seri eksilenmesi onu Facebook’tan koparmaz, hatta olsa olsa açar kendi profilinde Geekyapar takipçilerine söver. Ancak Sercan Abi üst üste iki tane politik olarak yanlış paylaşım yapıp, sert downvote yerse küser Facebook profilini kapatır. Bunu da istemiyor olsa gerek Facebook, ki zaten bu sebepten yıllardır bir eksi butonu gelmiyor. Ancak dedik ya, yankı odaları çıktı da sistemler değişti bu yüzden. O yüzden bir çözüm de gerekiyor.
Siz ne diyorsunuz peki geekler? Çözüm nedir?
