Bizim KÜRESEL Yalnızlığımız: YouTube’da “TÜRKÇE RAP’E REAKSİYON” Diye Bir Kategori Doğdu

Ceza. Malum. Pek çoğumuzun hayatına 2004 tarihli Rapstar albümüyle girdi. Onunla birlikte Türkçe rap ilk defa ana akıma taşındı. Albümle aynı adlı taşıyan şarkı ülkenin abartıyoruz, yüzde doksan ikisi için rap’le ilk tanışmasıydı. Çok uzun süre boyunca Sagopa Kajmer ile birlikte Türkçe rap’in lider isimleri oldular. Biz de yıllardır biliyoruz işte adamı. Göz önünden bir yere gitmişliği yok. Bir sene şarkısı reklam müziği oldu, bir sene gitti içecek firmasının yüzü oldu, arada yeni fiyakalı klip çekti falan. Yani inzivada bir adam değil, onu söylemeye çalışıyorum. Malum.

Yalnız işte kaşla göz arasında, ne olduysa bir anda, Ceza küresel bir fenomen oldu.

Evet.

Şu resme iyice bir bakın. Bir içinize çekin tüm detayları. Tek tek inceleyin. İçinize sinmediyse gidin YouTube’da bir arama yapın. Baktınız mı? Harika.

Şimdi, benim anlayabildiğim –ve takip edebildiğim– kadarıyla iş Mat Salleh TV ile başlıyor. Bu aksanından Brit olduğunu anladığımız güzel abim YouTube kanalında rap videolarına tepkilerini çekip yayınlıyor. Tabi olay tepki olduğu için, enteresan videolar kovalıyor. 28 Mart günü de bir video yüklüyor, “Biraz farklı bir şey yapacağım bugün” diye açıyor videoyu. Dananın kuyruğu orada kopuyor. İzleyeceği video Ceza‘dan. Suspus.

Şimdi, video çok yayılıyor. Acayip. Tabii ki trend olunca bir anda kopyalamak isteyenler çıkıyor. Bu trend takibi esnasında biri bizim on beş yıl önce şaşırıp bıraktığımız Holocaust‘a denk geliyor. Orada ipler iyice kopuyor.

https://www.youtube.com/watch?v=73BWma7hIME

Burada duruyor mu? Tabii ki hayır. Burası internet. Bir trendin internette –ve esasen her yerde– üç fazı vardır. Masum fazda herkes samimidir. Sonra ürün fazı gelir, trend seri/ticari üretime bağlanır. En sonunda da boku çıkar. Burada bokunu çıkarma onuru da Mat Salleh’e ait.

Resimden çıkartamayanlar için, ana video Dombıra’ya reaksiyon. Yandaki öneri de İzmir Marşı’na.

Ne kadar acayip değil mi? Gerçekten, çok. Ancak sanıyor olabileceğiniz sebepten değil. Burada şaşılacak ve hayret edilecek durum yurtdışı YouTube müzik video reaksiyon camiasının Ceza’yı benimsemiş olması değil. Hatta burada insana “vay be” dedirtecek durum dünyada YouTube’da bir müzik video reaksiyon camiası olması bile değil. Burada nevi şahsına münhasır olan şey, bunu izleyenin biz olmamız.

Daha fazla ispat isteyenler için, Google’da son beş yıl içerisinde müzisyen olan Ceza’ya dair aramalarının grafiğine ve demografiğine bakalım. Netleştireyim, Google bu noktada kullanıcı davranışlarından bir insanın “ceza” yazınca kelime olan ceza’yı mı yoksa müzisyen olanı mı kast ettiğini anlayıp, ona göre grupluyor. Bu istatistik, rapçi Ceza’ya ait. Ve şekli şu:

Ne arama sıklığında bir artış var, ne de bölgelerin arasına bir Batı ülkesi girmiş. Türkçe bilen insanların yaşadığı Kıbrıs ve Bulgaristan gibi örnekler var, bir de ekstra eğitim almadan Türkçe’yi anlayabilen Azerbaycan var. Yorumları daha detaylı tarıyorsunuz. Tek tük yabancı rumuzlar. Lisan Türkçe. Az buçuk İngilizce konuşuluyorsa da ancak videoyu çekene öneride bulunulacak kadar. Baya biz izliyoruz yani. Türkiye’de fenomen oldu bu adamlar. Biz coşuyoruz.

Okey mi? İsterseniz bir soluklanın. Bir gözden geçirin yukarıdaki veriyi. Kendiniz de bir araştırma yapın. Bir pekiştirin. Tamam mı? Çünkü gerçekten çok kaydedilmesi gereken bir durum var burada.

Bunu gerçekten çok iyi anlatmam lazım. Başka insanların bizim kültürümüze reaksiyon vermelerini izliyoruz. Burada araya gireyim, kimse kendini kandırmasın, reaksiyonu falan izlemiyoruz. Reaksiyonlar rezalet. O yüzden altını kara kalemle çizmek istiyorum ki kökü anlaşılsın. Biz şu an teknik olarak, başka ülkelerden insanların bizim kültürümüze ait unsurları izlemesi için onlara para veriyoruz. Ve izledikten sonra coşmuş, coşmamış önemli değil! İlla bir “Aman iyi taraflarımızı gösterelim” şişinmesi yok. Biri Ajdar izleyip tepki vermesini bile istiyor. Ajdar. Ulusal olarak çöp olduğu konusunda mutabakata vardığımız tek müzisyen. Gerçekten bir elalemden teyit alma isteği değil bu yani. Olamaz. O çeşit davranışları çok gördük bu ülkede ve bu ona benzemiyor.

Ama neye benziyor biliyor musunuz? Arkadaşa video atmaya. 

Hani sevdiğiniz, çok güldüğünüz videoları arkadaşınız yanınızdayken açar, sonra da hevesle suratını izlersiniz ya? Hah, işte bu “reaksiyon” videoları da zaten bu espri üzerine kurulu. Bu yüzden zaten Ceza’ya, Türkçe Rap’e ve en sonunda İzmir Marşı ile Dombıra’ya reaksiyon verme videoları sadece Türkiye’de izleniyor. Bir üç yüz, dört yüz bin kişi var orada. Resmen yabancı internet fenomenlerine video atarak sosyalleşiyor.

Sosyologlar daha iyi bir izah sahibi iseler, ricamdır açıklasınlar.

Ama bana bu bir küresel yalnızlık tezahürü gibi geliyor.

Siz ne dersiniz?