Genellikle bir hikâye anlatmaya başladığımızda karakterlerimizin cebinde ne kadar para olduğunu düşünmeyiz. Öyle ya onlar kötülükle savaşacak, dünyayı yok olmaktan kurtaracak, korsanlar kralı olacak… Sizin anlayacağınız, para gibi küçük bir mesele, bizim anlatmak istediğimiz hikâyelerin yanında çok küçük bir ayrıntı olarak kalıyor. Fakat tabii hikâye anlatımındaki her ayrıntı gibi eğer paralar ve para birimleri de iyi işlenirse, hikâyeye kendi açılarından büyük bir değer katabilirler. Son zamanlarda bizim de aklımızda kurlardan, para birimlerinden başka bir şey olmadığı için kurgusal evrenlerdeki para birimleri nasıldır, o evrenlerde asgari ücretle hayatta kalabilir miyiz gibi konuları sorguladık ve sizler için bir liste yaptık. Şimdi gelin o listeye hep birlikte bakalım.
1) Solari, Dune
- 1 Solarinin TL değeri = 0,037 TL
Tarihin bize öğrettiği acı ama gerçek bir ders varsa o da paranın, güç olduğudur. Eğer para denilen bu zalim gücü elinizde tutuyorsanız daha iyi bir orduya, daha iyi silahlara sahip olabilir ve sahip olduğunuz bu güçle size karşı koyan insanları zor yoldan hizaya getirebilirsiniz. Öte yandan paranın size verdiği bu güç sayesinde başka toplumların maddi kaynaklarına el koyabilir ve onların zenginliklerine sahip olarak “medeniyet” yarışını kazanabilirsiniz. Fantastik edebiyatın en büyük eserlerinden biri kabul edilen Dune kitabının ana para birimi olan Solari de her bir kuruşunda sömürge edilen bir milletin alın terini barındırıyor. Her ne kadar bir Solari’nin tek başına Türk Lirası olarak pek bir değeri olmadığını düşünsek de Arrakis gezegeninden çıkarılan bir gram melanj baharatının 2.294 Türk Lirası eşdeğeri olduğunu hesaba katarsak, kendi paramızın melanj cinsinden değerini ölçebiliriz sanırım. Aslında ölçmesek daha iyi.
2) Belly, One Piece
- 1 Bellynin TL değeri = 0.12 TL
Bir insanın değerini para ile ölçmek ve ona fiyat etiketi takmak, günümüz dünyası için kabul edilemez bir davranış. Ama hepimiz içten içe biliyoruz ki paranın içerisinde bulunduğu bütün sistemlerde yer alan insanların bir fiyat karşılığı var. Her ne kadar sadece dünyadaki en özgür adam olan Korsanlar Kralı olmak için yolculuğa çıkan Luffy ve onun, biri hariç tüm dostları parayı önemsemese de aldıkları her zaferden sonra başlarına konan ödülün artmasına içten içten mutlu oluyorlar. Zira Dünya Hükümeti’nin koyduğu kurallara uymadıkları için kanun kaçağı ilan edilen insanların yaşadığı bir evrende, başınıza konulan ödülün artması hem gücü hem de itibarı temsil ediyor. Bu yüzden ister istemez insan başına daha yüksek miktarda ödül konulmasını istiyor.
3) Woolong, Cowboy Bebop
- 1 Woolongun TL değeri = 0,1347 TL
Para kazanmak o kadar kolay değil. Hiçbir zaman kolay olmadı ve muhtemelen hiçbir zaman da kolay olmayacak. İnsan, para kazanmak için çektiği onca çilenin ardından hayatta istediği güzel şeylere sahip olmak, gönlünün istediği yere gitmek ve canının istediği yemekleri yemek istiyor fakat çoğumuz için kazandıklarımız, hayatta kalmamıza anca yetiyor. Hayatlarını, binlerce hatta milyonlarca Woolong ödüllü kanun kaçaklarını yakalayarak idame ettiren Cowboy Bebop ekibimiz de bizden farklı değil. En düşüğü 800.000 Woolong yani 107.760 Türk Lirası ödüle sahip olan kanun kaçaklarının peşinden bir oraya bir buraya sürüklenen kahramanlarımız, günün sonunda Bebop gemisinin yakıtına, tamir masraflarına ve yol açtıkları hasarın telafi edilmesine para harcadıktan sonra ellerinde, sadece birkaç günü daha kurtaracak kadar para kalıyor. Bu da Cowboy Bebop mürettebatının aklında “Bütün bu mücadelenin amacı ne?” şeklinde soru işaretlerinin meydana gelmesine neden oluyor.
4) Septim, Elder Scrolls
- 1 Septimin TL değeri = 3,36 TL
Hiç kimse bir Elder Scrolls oyununu oynamaya başlamadan önce “Off şimdi şuradan para kazanıp, buraya harcayacağım. Şu kadar ödemem olacak.” gibi sıkıcı konuları düşünmez, bundan eminim. Hemen hemen hepimizin aklına mükemmel bir dünyada çıkacağımız birbirinden güzel yolcuklar, büyük zorluklarla kazandığımız epik savaşlar ve yaşayacağımız, her biri birbirinden değerli anlar gelir. Ve bunların hepsine de kavuşuruz. Fakat işte bu maceralara çıkmadan, savaşlara girmeden önce istediğimiz zırhı ve silahı satın almamız, bunun için de istemediğimiz yan görevlerde çalışıp, para toplamamız gerekir. Tabii sonunda istediğimiz kılıçla bir ejderhanın boynunu vurduğumuzda tüm bu kötü anıları unuturuz ama olsun…
5) Crown, Witcher
- 1 Crownun TL değeri = 4.03 TL
Her birimizin para kazanmak için izlediği farklı bir yol var. Aramızdan bazıları hayâllerinin peşinden giderek sevdiği işi yaparak para kazanmaya çalışırken, buna cesaret edemeyen birçoğumuz ehvenişeri seçerek yaptığı işi ve sevdiği şeyleri birbirinden ayırarak hayatını devam ettiriyor. Tamam, hiçbirimiz Geralt gibi canavarla savaşmıyor, prenseslerin peşinden o diyar senin bu diyar benim dolaşmıyor, entrikalara meze olmuyor ve dünyanın geleceğini tehdit eden güçlerle savaşmıyoruz. Fakat işte Geralt bile bunları yaparken para konusunda birazcık pazarlık yapmaya kalktığında arkasından hemen “iş beğenmiyor” deniyor. Ben buradan sevgili işverenlere sesleniyorum: Siz siz olun, canını dişine takarak işini yapan Witcherların arkasından konuşmayın ve her zaman gümüş atın avcınıza!
6) Nuka-Cola kapağı, Fallout
- 1 Nuka-Cola kapağının TL değeri = 6,05
İnsan gerçekten nükleer bir felaket gerçekleştikten sonra dünya üzerinde artık para diye bir derdin kalmayacağını düşünüyor. Fakat sanırım hiç de düşündüğümüz gibi olmayacak. İnsanlık, yeryüzünde mutantlar dolaşırken bile para olarak kabul edip, ona sahip olmak için kavga edeceği hatta birbirini öldüreceği bir materyal bulabiliyor. Değersiz şeylere fiyat biçip, onlar için birbirimizi yemekte üstümüze yok. Ana karakterlerimizin bir sığınak sayesinde hayatta kaldığı ve post-apokaliptik bir dünya ile yüzleşmek zorunda kaldığı Fallout oyunlarımızda da kullanılan para birimlerinden biri olan Nuka-Cola kapağı, insanlığın hiçbir zaman akıllanmayacağını düşündürüyor bana. Biz ıslah olmayız, valla bak.
7) Galleon, Harry Potter
- 1 Galleonun TL değeri = 98,85 TL
Hayatımızın bir noktasında hemen hemen hepimiz kurgusal bir karakterin yerinde olmak istemişizdir. Fakat ne yalan söyleyelim; anne ve babası öldürülen, bir ölüm lordu tarafından takıntı hâline getirilen ve sürekli ölüm ile burun buruna gelen Harry Potter’ın yerinde olmayı çok azımız istemişizdir. Yanlış anlaşılma olmasın, hepimiz Hogwarts’a gitmek istiyoruz ama işte, Harry Potter olarak değil. Bütün bu olumsuzlara rağmen Harry’nin hayattaki tek şansı, hiçbir zaman parayı dert etmek zorunda kalmamasıydı. Zira bir Reddit kullanıcısının yaptığı hesaplamaya göre ebeveynlerinin Harry’e bıraktığı kasada tamı tamına 50,625 Galleon var. Tamı tamına 5.004.281 TL yapıyor! Bu kadar zengin olduğu için Harry bir daha hiçbir zaman Hogwarts aidatını, öğle yemeklerinde ne yiyeceğini ve ne kadar parası kaldığını dert etmedi. Böyle söyleyince Harry Potter’a olan sempatim biraz azalmadı desem yalan olur.
8) Halka, Sonic
- 1 Sonic halkasının TL değeri = 780 TL
Bir kirpi, altın bir halkayı ne yapar? Bu soruya gerçek hayatta verilecek bir cevap bende yok. Fakat bir video oyunu olan Sonic’i kontrol ederek platformlar arasında hız yaptığımız oyunlarda altın halkaları toplayarak ekstra can kazanabilir, özel güçlere sahip olabilir ve bonus içerikleri açabiliriz. Tüm bunlardan daha önemlisi, eğer Sonic oyunları bize bir şey öğretecekse o da paranın koruma olduğudur. Sonic, üzerinde bir tane bile altın halka varken hasar alırsa ölmez ve altın halkasını düşürür fakat üzerinde hiç altın halka yokken hasar alırsa canı gider. Bunda da ibret almak isteyenler için büyük mesajlar vardır.
9) Talent, Kral Katili Güncesi
- 1 Talent = 10 bakır metelik = 100 demir mangırın TL değeri = 13.450 TL
Eğer “Para, para, para…” lafı bir kurgusal karakter tarafından söylenecek olsa o hiç şüphesiz Kvothe olurdu. Yanlış anlamayın paragöz olduğundan dolayı değil, her zaman paraya ihtiyacı olduğundan. Kvothe, şimdiye kadar okuduğumuz fantastik evrenlerde para ile en çok haşır neşir olan kahramanlardan biri. Kvothe’nin yemek yemek, barınmak, kıyafet almak, eğitim görmek için her daim paraya ihtiyacı var ve bu ihtiyacını karşılamak için ona el uzatan kimsesi yok, çalışmak zorunda. Düşünün, o kadar başarılı bir mülakat geçirmesine rağmen Kvothe inanılmaz düşük bir ücrete yani 3 Talente Üniversite’ye yazılıyor. Bu da bizim paramızla 40.350 TL ediyor. Hâl böyleyken Kvothe’yle empati kurmamız bize çok zor gelmiyor zira onun çektiği sıkıntıların hemen hemen hepsi bize çok tanıdık. Keşke tanıdık olmasaydı ve keşke bu dertler sadece kurgusal evrenlerde kalsaydı tabii, orası ayrı…
10) Gümüş Geyik – Altın Ejderha, Game of Thrones
- 1 Gümüş Geyik = 0,0047619 Altın Ejderha = 5139,99 TL
Yazının en başında demiştik ya para güçtür diye. Bunu bize Game of Thrones evreninden daha sert bir şekilde anlatan fantastik bir evren var mıdır bilemiyorum… Para uğruna en yakın arkadaşların birbirini öldürdüğü, ittifakların ihanetle bittiği, düğünlerin kırmızıya boyandığı bu evrende eğer paranız yoksa kimse gözünüzün yaşına bile bakmıyor. Tüm bunlar yetmiyormuş gibi bir de para kazanmak inanılmaz zor. Gününüzü gecenize katıp, namusunuzla para kazansanız bile Demir Taht’ın acımasız vergileri sürekli boğazında olduğu için halk, bir türlü rahat etmez. Tabii halkın rahat etmediği bir ülkede kimse de istirahat edemez. Bu yüzden savaşlar, isyanlar ve devrimlerin de ardı arkası kesilmez. Ama dedik ya. Böyle şeyler sadece kurgusal evrenlerde olur.
Kaynakça:
- Belly, One Piece
- Woolong, Cowboy Bebop
- Septim, Elder Scrolls
- Crown, Witcher
- Nuka-Cola kapağı, Fallout
- Galleon, Harry Potter
- Halka, Sonic
- Talent, Kral Katili Güncesi
- Gümüş Geyik – Altın Ejderha, Game of Thrones
*Dipnot: Bu yazı yazılırken kurgusal para birimleri dolar üzerinden hesaplanıp, yazının yazıldığı tarihte 13.45 TL olan dolar kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilmiştir.
