Bir stand-up gösterisi öncesinde materyal oluşturmak için esaslı bir yazarlık ve şovu kurgulamak hazırlık süreci gerektirir. Birkaç aydır süregelen Komedyen İncelemesi yazılarımızda incelediğimiz komedyenlerin her biri bu süreçten geçen insanlar. Uzun bir hazırlık sonrası oluşturdukları materyalleriyle yine bir o kadar uzun turnelere çıkıp, her akşam aynı şovu azcık değiştirerek tekrarlıyorlar. Bu ayki ikinci komedyen incelemesi yazımızda ise hazırlık aşamasından materyaline kadar stand-up’lardan ayrılan, son zamanların en hatta belki de tek popüler doğaçlama komedi şovu olan Middleditch & Schwartz inceleyeceğiz. Ne de olsa stand-up’lar gibi doğaçlama komediler de komedyenliğin büyük bir dalı.
Silicon Valley’den tanıdığımız Thomas Middleditch ve Parks & Recreations’ın Jean Ralphio’su Ben Schwartz’ın Netflix’teki yeni şovu Middleditch & Schwartz, tüm Netflix komedi şovlarından ayrılan bir yapıya sahip: Önceden hazırlık yapılmamış, tek seferlik ve o anda gelişen bir sahne şovu. Bu sebeple Middleditch & Schwartz’ı incelerken stand-up için tuttuğumuz standardları bir kenara bırakmamız lazım. Doğaçlama tiyatroda işin içine dünya yaratma, partnerler arası dinamik ve ayakları yere basan bir hikaye oluşturma gibi farklı temel noktalar giriyor. Hazırlanmış bir senaryo yok, bu sebeple sahnedeki kişiler genellikle yıllar içinde tecrübeleriyle oluşturdukları karakterlerden yola çıkarak seyirciler tarafından önlerine atılan bir cümleden anında hikaye oluşturmak durumundalar.
Çoğu doğaçlama komedi şovları tek bir kelimeden kısa skeçler üretiyorlar. Bazı doğaçlama şovlar ise aynı konu hakkında aldıkları birkaç bilgi ile bir saate yakın bir hikaye oluşturmayı kendilerine format edinmiş durumdalar. Middleditch & Schwartz bu saydığım seçeneklerden ikincisini yapıyor. Her bölüm aldıkları temel bilgiler rastgele bir seyircinin heyecanla ya da korkuyla bekledikleri bir olay, olayın seyirci için ne ifade ettiği, olayın içinde bulunan karakterler ve tercihe göre seyircinin eklemek istediği birkaç not. İkilinin başarılı yaptığı ilk şey burada başlıyor; heyecanla veya korkuyla beklenen bir olayın ilgi çekici olma ihtimali çok yüksek. Üstelik her hikayede abartılmaya müsait bir karakter veya detay vardır; otoparkta tanışan arkadaş grubu, uzaylıların bulunduğu bir kasaba veya SNL’de staja başvuran bir öğrenci gibi. Şovun baz alacağı materyallerin ucunun açık olmasına ve yeterince ilgi çekici karaktere sahip olmalarına özen gösteriyorlar. Şanslarına seyirci de onları hayal kırıklığına uğratmıyor, birbirinden ilginç üç hikaye ile şovun oturacağı temel atılmış oluyor. Şov boyunca ikili, seyircilerden aldıkları birkaç bilgiyi adım adım kullanarak ve birbirlerinin fikirlerinden beslenerek giriş gelişme ve sonucu olan bir hikaye üretiyorlar.
Daha ilk bölümde hikayeye başladıkları anda mesela “Evet ve” diye de bilinen yöntem ile Schwartz, Middleditch’in attığı ilk adımın peşinden gidiyor. İtiraz etmeden, Middleditch’in söylediklerini onaylayarak onun yaratmaya çalıştığı durumu anlayıp üzerine yeni bir bilgi koyuyor. Middleditch “Ne hoş smokin, ikiz kuyruklu.” dediği anda hikayenin düğün ile alakalı olduğunu bilen Schwartz kendisinin damat olduğunu anlayıp “Gerginim.” diyor. Middleditch de onun üzerine “Tabii ki, ben senin yaptığını yapamazdım.” deyince damat ve arkadaşının diyaloğu da başlamış oluyor. Birbirinin üzerine koydukları taşlarla yavaşça sahne de genişliyor. Aynı diyaloğun devamında “Sen benim sağdıçımsın.” diyen Schwartz’a karşı Middleditch’in “Öyle miyim?!” diye şaşırması mesela, ikilinin ilişkisine ayrı bir boyut kazandırıp başka karakterlerin de yolunu açıyor. Keegan-Michael Key doğaçlamada partnerlerin kimyasını ve dünya yaratma aşamasını alttaki videoda çok güzel açıklıyor, doğaçlama hakkında hap gibi bir bilgi almak isterseniz videoyu izlemenizi tavsiye ederim.
Şova adını veren iki komedyene gelecek olursak… Thomas Middleditch ve Ben Schwartz’ın komedi kariyerinde doğaçlama tiyatronun rolü büyük. Hatta Thomas Middleditch’in kendi kurduğu The Improvised Shakespeare Company adlı bir doğaçlama komedi grubu bile var. Ben Schwartz da senelerce Upright Citizens Bridge adlı doğaçlama tiyatro ekibinde sıkça rol aldı. Bu şovda iki kişi oldukları için devamlı olarak birbirlerinin yarattıkları karakterleri canlandırmak zorundalar. Bu sayede de aynı karakteri iki farklı kişinin nasıl canlandırdığını, her bir komedyenin o karakteri nereye yönelttiğini ve doğaçlama komediye getirdikleri bakış açısını görmek onları birbirinden ayıran özellikleri görmek için bire bir.
Silicon Valley’i izleyenler bilir, gariplik Thomas Middleditch’in en güçlü silahı. Dizide canlandırdığı Richard Hendriks’in sıradışı yanı sosyal yönden garip olmasıydı; Middleditch’in portfolyosu buna benzer bir sürü tiplemesiyle dolu. Kariyerini birazcık deşip yine tiplemeleri ile gerçekleştirdiği stand-up şovlarını buldum. Özellikle College Humor’ın canlı şovunda ve Comedy Bang Bang podcastinde canlandırdığı tiplemeleri ile yaptığı mini stand-up şovlarını izleyince, Middleditch’in bu en yeni şovunda karakterlerine kattığı o tat daha da anlaşılıyor. “Bu karakterleri nasıl bulmuş ya” dediğim tipleri hep portföyünden çıkarıp sahneye taşıdığı tiplerin başka versiyonları. Özetle onun canlandırdığı karakterler en az bir adet abartı özellik gösteren, biraz değişik tipler. Kendi başlattığı karakterler ile Schwartz’ın başlattığı bir karakterleri karşılaştırırsak Middleditch’inkiler biraz daha uçuk. Çok değil, belki de üçüncü izlemenizde fark edeceğiniz kadar. Örneğin ilk bölümdeki aşırı kısa “Kısa Paul”, ikinci bölümdeki değişik aksanlı ve bariz bir şekilde Amerikalı olmayan Rus öğrenci, abartı bir yanı olan kişilikler.
Ben Schwartz ise ekip üyeleri arasında kesinlikle ayakları en yere basanı. Middleditch şovu karakterlerle zenginleştiren ise Schwartz nispeten daha mantıklı karakterleri sayesinde kurulan dünyayı şekillendiren kişi diyebiliriz. İkinci bölümde mesela Kısa Paul karakterini yaratan Middleditch olmasına rağmen o karaktere düğünü durdurması için sebep veren Schwartz’dı. Aynı şekilde nereye bağlanacağını düşünmeden hayalet taklidi yapan Middleditch, o hayaleti de büyük resme bağlayan yine Schwartz oldu. Arada roller değişse, Schwartz bir dolabın içinden uzaylı olarak çıksa da şova genel olarak bu dinamik hakim. Schwartz’ın sistematik yaratıcılığı ile Middleditch’in kaotik komedisi birleşince gülmekten yarılacağınız bir şov ortaya çıkıyor. Üstelik kendilerinin de bariz bir şekilde eğlenmesi ve birbirilerinin şakalarına gülmeleri de cabası.
Netflix Middleditch & Schwartz sayesinde komedinin diğer büyük branşı olan doğaçlama kısmına giriş yapmış oldu. Stand-up’ın yanına daha niş kalan doğaçlama komedinin önü açılır gibi geliyor. Curb Your Enthusiasm’ın senaryosu doğaçlama mesela, ama merak edip bakmayan birinin bunu bilmesine imkan yok. Belki ileride Whose Line Is It Anyways? gibi doğaçlama komedinin üstüne kurulu şovları da büyük platformlarda görürüz. Siz ne düşünüyorsunuz? Middleditch & Schwartz’ı izlediyseniz yorumlarınızı bekleriz!
