The Last Jedi fragmanıyla ilgili problem teşkil eden bir takım noktalar var. Müsaadeniz varsa, bunları üç çok kilit ve elzem soru hâline getirip size sunmak isteriz. Bu sorulara sizin verdiğiniz cevaplar nasıl? Nerede duruyorlar? Bir söylesenize bize?
1. Kylo Ren Kim?
İlk ve en önemli sorumuz bu.
Şecere bakımından sormuyoruz elbette bunu. Han’dan olma, Leia’dan doğma pırlanta evladımız Kylo Ren’in gençliğinde dayısı Luke’un yanına çırak olarak verildiğini, fakat sonra kafayı kırıp kötü kötü olduğunu biliyoruz. Peki bu künye bilgilerinin de ötesinde, kim bu çocuk? Fragmanda görüyoruz ki annesini öldürmeye niyetleniyor. Carrie Fisher’ın ölümünden sonra Disney eşrafının tutumu bizi zaten Leia’nın öleceğini düşünmeye itmişti. Belki de öldürüyordur.
Tamam ama bunu biz gerçekten umursuyor muyuz? Force Awakens’ın çıkışına geri dönün. Sinemadan çıktığınız ana. Seyirlik keyif belki sizi tatmin etmiştir, nostaljik faktör muhakkak keyif vermiştir; ama onun da ötesinde salondan “Kylo Ren’in başına neler gelecek acaba?” diye çıkanınız oldu mu? Aranızdan hiç kimse Kylo Ren’le bir bağ kurdu mu? Elbette; karakter çok havalı gözüküyordu, o lazeri ne kadar da şekilli tutuyordu havada… Ancak gösteriş haricinde, bir temel var mıydı içeride? Bir his uyandı mı sizde? Nefrete de okeyim bakın, öfkelendiyseniz ona da coşarım. Var mı belli ki dokuzuncu filmin pivot noktası olacak Kylo Ren destanını yana yakıla merak eden?
Ama bu noktada kabul edelim, Star Wars hiçbir zaman bir karakter draması olmadı. Bu da bizi ikinci sorumuza getiriyor.
2. Bu Neyin Hikayesi?
Sorun First Order ve Resistance isimleriyle başladı. Gerçekten. Şu an The Last Jedi’ın önünü tıkayan en önemli faktörler bu iki fraksiyonun varlığı. Hikaye anlatımı bakımından yeni hiçbir şey koymuyorlar masaya. Evet, Star Wars bir “kötü iyiye karşı” hikayesidir, gerek bu kötü Ayrılıkçı droid ordusu olsun; gerekse de Mandalorian ordusu fark etmez. Burada ise atalanamamış Rebellion ile Yozgat’a tayini çıkmış Empire var.
Bunun açtığı büyük oyuğa zaten geleceğiz, ancak spesifik olarak bir problemi göz ardı etmek mümkün değil: Bu iki fraksiyonun ilişkisine dair geçtiğimiz filmde hiçbir şey söylenmedi. Evet First Order beş tane gezegen patlattı ama, şu an galaksi kimin kontrolünde onu bile bilmiyoruz. First Order belki de vatandaşlarına müthiş davranan, emekli maaşlarına %100 zam yapmış, harika bir devlet; Resistance da terörist ordusundan hallice. Ne? Benim kafamda öyle. Aksini ispat eden bir delil var mı? Yok.
Sırf büyük bayrakların önünde maskeli adamlara konuşma verdiler ve siyah giyiniyorlar diye ben bir organizasyondan samimiyetle nefret edemem sevgili Disney. Hakeza sırf yelek giydi diye bir tarafı da sempatik bulamam. Neyle uğraşıyor bu taraflar, neyin kavgasını veriyorlar, biz neyin kavgasını izliyoruz? Galaksinin kontrolü mü, tiranlığın sonu mu, karanlık ve aydınlık arasında sözü verilmiş uhrevi bir kavganın son sayfası mı?
Hayır daha da kötüsü;
3. Biz Bu Öyküyü Daha Önce İzlemedik mi?
Evet. İzledik.
Her ne şeklindeyse izledik. Kylo annesini öldürüyorsa daha iki yıl önce izledik. İmparatorluk İsyan üyelerinin inlerine girip onları köşeye sıkıştırdıysa izledik. Rey gidip keşiş vari bir eğitim alacaksa izledik. Rey geç eğitim almaya başladığı için bu gücü yönetemeyip ihtiraslarına yenik düşecekse de izledik. Snoke’un klişe konuşmalarını da duyduk, Luke’un “sen eğitilmezsin” isyanını da duyduk. Fragmanda o kadar ilham vermeyen, heyecan yaratmayan, daha önce duyulmuş olan ve tazelikten uzak duran şey vardı ki; gerçekten, kendimizi sorgularken bulduk. Bizden mi geçmişti artık? Star Wars yaşımızı mı bırakmıştık ardımızda?
Bunun tek bir test imkanı var.
Coştunuz mu fragmanı izlerken? Hera konuşurken tüyleriniz bir diken diken oldu mu tüyleriniz? Thrawn gözükünce ürperdiniz mi? Öyleyse, kulübe hoş geldiniz. Ben bunu yaratmış olabilecek sebepleri sayayım müsaadeniz varsa. Mesela, Rebels’ın nasıl karakterlerini dört sezondur bir aile teması üzerinden inşa ettiğini anımsatayım. Bu aileyi umursadığımızı hatırlatayım. Çok net bir mücadele olduğunu, bu mücadelenin eski aktörleri anlatmasına rağmen çok farklı bir bağlam –yerleşmiş bir isyan değil, küçük hücrelerin bir araya gelip kurmaya çabaladığı bir isyan– koyduğu için tazelik koktuğunu vurgulayayım. Ve en son olarak da şunun altını çizeyim tekrardan: Bu çocuklar için tasarlanmış bir iş.
Gerçekten. Rebels bir çizgi film. Bir çizgi film kanalında yayınlanıyor. Ama The Last Jedi fragmanından çok daha yetişkin, çünkü şekilden önce temel koydu yıllardır. Gösterişten önce tutarlılık inşa etti. Force Awakens bunların hiçbirini yapmayıp sadece A Newer Hope olduğu için, The Last Jedi fragmanı bunun yarattığı hissin çok uzağında.
Siz ne düşünüyorsunuz?
