Harry Potter hayranları, altıncı kitabın yayınlanmasıyla birlikte girilen korkunç teori girdabını yakinen hatırlarlar. O esnada Harry Potter sevip de, “RAB KİM LAN” diye bağırmamak mümkün değildi. Bütün kitabın yavaş yavaş doğrultusunda piştiği finalde, Harry Dumbledore’un uğruna öldüğü zımbırtının aslının RAB isimli biri tarafından çalındığını öğreniyordu. Bütün hayranlar da sırayla teori üretiyordu bunun üzerine. RAB kimdi? Neyin kısaltmasıydı?
Cevap kısa bir süre sonra çevirmenlerden geldi. Kitap farklı dillere çevrilirken sonradan ters ayakta kalınmasın diye, gerekli çevirmenlere gerekli talimatlar verilmişti. O talimatlar ışığında hareket eden çevirmenler de paçayı ele vermişlerdi istemeden. Black ailesinin soyismini ilk kitaplarda çevirmeyi veya yerelleştirmeyi tercih eden dillerde, RAB kısaltması değişkenlik gösteriyordu. RAS, veya RAZ gibi. Bu şüphesiz bir delil koymuştu ortaya.
Farkında mısınız bilmiyorum, ama The Last Jedi’da da durum öyle olacak; zira başlık bir artikel içeriyor. Bu artikel ağırlıklı olmayan bizimkisi gibi diller için bir şey ifade etmemekte. Biz mesela filme büyük ihtimalle Son Jedi diyeceğiz, ve hayatımıza devam edeceğiz. Ama, örneğin, Almanlar ne diyecek? Der Letzte Jedi mı, Die Letzte Jedi mı? Çünkü eğer Der Letzte Jedi ise, bir erkekten veya tekil bir karakterden söz ettiğini kesin bir biçimde söyleyebileceğiz. Ancak “Die” olursa, “Son Jedilar” da olabilir –zira Jedi’ın çoğulu da Jedi– bir kadın karaktere de gönderme yapıyor olabilir.
Genel hatlarıyla “The Last Jedi” isminin hükmünü tartışmak pek derin bir muhabbete yol açmıyor, ama linguistik bir perspektiften, çevirilerin yakayı ele verecek olması bizi enterese ediyor. Disney muhtemelen bu yüzden resmi çevirilerin açıklanmasını erteleyebileceği kadar erteleyecektir. Ama bir noktada yerel pazarlamalara başlamak icap edince, zannediyoruz sorumuzun da cevabı ortaya çıkacak.
