Amerika’daki olayları takip edenleriniz varsa, bir süredir 45. Amerikan başkanı Donald J. Trump’ın davranış ve biçimlerinin Türkiye’de ikamet etmiş insanlara fena hâlde tanıdık geldiğini biliyordur. Trump bir işadamı olduğundan, özellikle de gerçekten epey iğrenç bir insan gibi davrandığından politik karar, beyan ve hareketlerinde daimi olarak bir kontrol ve otoriterlik eğilimi gösteriyor. Zaten vakti zamanında “Amerika’yı bir şirket gibi yönetmek istiyorum” demişliği de var kendisinin.
Gelin görün ki, Amerika bir şirket değil. Kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı bir sistem etrafında inşa edilmiş bir devlet var ortada. Hür ifadenin, birbirini denetleyen politik kanatların ve federal yapının ortasında her şeyden evvel bu prensip duruyor. Kuvvetler ayrılığı. Bunun neden elzem ve gerekli olduğunun en önemli ispatı da geçtiğimiz günlerde geldi. Kendisini eleştiren TV kanallarından uzun süredir şikayetçi olan Trump, evvelsi vakitte şu tweet’i saldı internetlere:
With all of the Fake News coming out of NBC and the Networks, at what point is it appropriate to challenge their License? Bad for country!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) October 11, 2017
Hemen yeminsiz bir şekilde tercüme edelim:
“NBC ve kanallarından gelen bu kadar sahte haberin ışığında, lisanlarını sorgulamak için münasip olan nokta nedir? Ülke için kötüler!”
Açalım. Amerika’daki büyük kanallar (NBC, CBS, ABC vb.) aynı zamanda yerel kanallarla anlaşmalıdır. Bir yandan ulusal, bir yandan yerel yayın yaparlar. Bütün bu yayını da Federal İletişim Komisyonu denilen bir devlet kurumundan kiraladıkları yayın dalgaları üzerinden icra ederler. Bu kiralama işlemi de işte lisans almak dediğimiz şey. Yani çok kaba bir şekilde, Trump şunu diyor: NBC bana ters düşmeye devam ederse, musluğu keserim. Kesebilir mi?
Hayır. Çünkü Federal İletişim Komisyonu, FCC; emirlerini Başkan’dan almıyor. Komisyon, Başkan’ın belirlediği ve Senato tarafından onaylanan beş komisyonerden oluşuyor ve bu insanlar yaptıklarını Başkan ve Senato’ya raporlamakla birlikte, kimsenin emir-komutası altında değiller. Neden? FCC 1934 yılında kurulurken, bunu ayarlayan politikacılar unuttular mı oraya bir şey eklemeyi? Sarhoşlar mıydı, dalgınlar mıydı? Hayır. Elbette hayır. Bu kural, bu kaide, bu bağımsızlık; spesifik olarak bir gün bir Trump gelirse diye oraya konuldu. Bugün bir Trump geldi. Sistem çalışıyor.
Kuvvetler ayrılığının neden elzem olduğuna en büyük delil budur.
