Bundan tam yirmi beş yıl önce, Amerikan televizyonlarına bomba gibi bir Nike reklamı düştü. Reklamın başrolünde Charles Barkley vardı. Bu da şaşırtıcı bir durum değil. Sene 1993, Barkley o dönem dünya basketbolunun en tanıdık figürlerinden biri. Büyük spor şirketlerinin de zaten reklam kampanyalarında elit seviye atletleri kullanmaları alışıldık bir adet. Fakat reklamın içeriği epey garip. Epey eşsiz.
https://www.youtube.com/watch?v=4gqk4WPnrpM
Reklam renkleri sonuna kadar kısılmış, yakın çekim, kısa planlardan oluşuyor. Barkley konuştuğunda, Barkley’nin gözeneklerini görecek kadar yakınında duruyoruz. Sanki Barkley bizimle yüzleşiyor, bize meydan okuyor gibi bir hava var. Bizzat Sir Charles’ın kaleme aldığı metin de zaten bu hissi olumluyor. Alabama’lı atlet; kumar alışkanlığı, seyircinin birine tükürmesi, agresif tavırları ve medyayla girdiği kavgalar vasıtasıyla istim altında olduğu bir dönemde halka şöyle sesleniyor:
“Ben bir rol modeli değilim. Bana rol modeli olmam için para verilmiyor. Bana basketbol sahasında rakiplerimi yıkmam için para veriliyor. Rol modeli olması gereken ebeveynlerdir. Basket topuyla smaç vurabiliyor olmam, çocuklarınızı yetiştirmem gerektiği anlamına gelmez.”
Bu reklam yayına girdiği andan itibaren olay oluyor. Konuyla ilgili sayfalarca analiz yapılıyor, hatta bu reklam akademik seviyede araştırmalara dahi konu alıyor. Olayın her yönüyle ilgili yorum yapılıyor. Nike’nin o dönemki patronu, “Bu aile değerlerini ön plana çıkartan bir reklam” diye savunuyor. Dönemin önemli spor sosyologlarından Michael Malec “Özünde Barkley haklı. Basket sahasında yaptıklarını taklit etmek isterseniz, önünüzde harika bir örnek var. Ancak bu bir eş ya da bir baba olarak örnek olması gerektiği anlamına gelmiyor” diyor. Fakat karşı çıkanlar da var. Bir tanesi de dönemdaşı ve yakın dostu Karl Malone.
“Charles… Sanırım bu senin verebileceğin bir karar değil. Biz rol modeli olmayı seçmiyoruz, bizi rol modeli olarak seçiyorlar. Bizim sahip olduğumuz tek seçim şansı şu iki şey arasında: İyi bir rol model mi olacağız, yoksa kötü mü?”
Barkley reklamın üzerinden geçen yıllar boyu, yaptığı işler arasında en gurur duyduklarından birinin bu olduğunu pek çok kez dile getirdi. Bu reklam pek çok kez gündeme geldi, üzerine pek çok laf edildi. Elit atletlerin rol modeli olup olmamaları gerektiği, esasında olup olmadıklarını da içererek hâlâ tartışılıyor. LeBron James bile geçtiğimiz sene artık yorumculuk yapan Barkley ile atışırken, bu reklamı hatırlatmıştı. Bu yüzden de NBA kültüründe önemli bir yer etmiş bu reklamı, ömrünün 25. yılında, hep beraber analım ve alkışlayalım istedim.
Ne diyorsunuz peki siz Barkley’nin başlattığı tartışmaya? Atletler rol modeli olmalı mı?
