Başlamadan önce bir şeyi itiraf edelim; video oyunlarının şu anki ikliminde shoot ’em up oyunları çok geniş bir yer kaplamıyorlar. Ama bir zamanlar… Bir zamanlar kendileri krallardı. Hiçbir oyun konsolu, içinde en az bir sağlam shoot ’em up olmadan piyasaya çıkmaya cüret etmezdi. Atari salonlarının en güzel köşeleri shoot ’em up’lara ayrılırdı. Bu hâliyle, modern oyun yapımcılarının kolektif zihinlerine de sirayet etti. O yüzden, shoot ’em up’lar şu sıralarda indie camiasında yaşıyor. İyi ki de yaşıyor, biz de sıka sıka ilerlemenin keyfine varıyoruz!
Her zamanki gibi kriterlerimiz şu şekildeler:
- Her seriden sadece bir oyun alıyoruz.
- Shoot ’em up oyunları, lineer bir bölüm içerisinde, çevreyle pek fazla etkileşime girmeden düşmanlarınızı ateş ederek yenmek üzerine kurulmuş oyunlardır. Oyun alanı genelde düşmanlar ve power-up’lardan oluşur, genelde işin içinde “durmak” ya da “geri gitmek” gibi konseptlere yer yoktur. Türü böyle tanımladık, listeyi böyle belirledik.
- Ve her zamanki gibi, tarihi önemlerinden çok, safi kalitelerini ele aldık, eğer aynı seride bir oyun ilk oyunun tüm hatalarını düzeltmişse, sadece ilkinin ehemmiyeti fazla diye o oyunu listeye almamazlık etmedik.
Bu serideki diğer listelerimiz ise şu şekildeydi:
Hazır mıyız? O zaman ekstra can kodumuzu girelim, power-up’ları kuşanalım, ileriye doğru fütursuzca atılmaya başlayalım! Buyurun!
10. Jets’n’Guns
Şimdilerde Jets’n’Guns skalasında oyunları bulmak mümkün. O yüzden Çek Cumhuriyeti çıkışlı ufak bir firmanın yaptığı küçük çaplı bir shoot ’em up’ın ulaştığı başarı, bugün çok büyük sayılmayabilir. Ama Jets’n’Guns 2004 senesinde konuk oldu bilgisayarlarımıza. Daha Steam yoktu, Braid çıkmamıştı, Kickstarter bir hayaldi. Buna rağmen, inanılmaz bir popülarite yakaladı oyun bir anda. Çünkü oyun klasik bir shoot ’em up’da olması gereken her şeye sahipti: iyi silahlar, iyi power-up’lar ve harika bir soundtrack!
9. Shoot 1UP
Çok fazla kişi anımsamayabilir, ama 2010 çıkışlı Shoot 1UP, Xbox Live Arcade’in ilk büyük indie hitlerinden biriydi. Bugünlerde o indie devrimini başlatan oyun olarak sadece Braid’i anıyoruz; ki haklı bir anma bu. Ama Sezar’ın hakkı da Sezar’a, Shoot 1UP da o dönem insanlara “XBLA’da güzel minik oyunlar var sanki?” dedirten işlerden biriydi. Oyunun en ilginç özelliği, tüm canlarınızı aynı anda kontrol ediyor olmanızdı. 10 canınız mı var? 10 gemiyle gidiyordunuz. Bir geminin vurulması, bir canınızın kaybolması anlamına geliyordu. Zorluk seviyesi arttıkça, parmaklar da iyiden iyiye kıvrılmaya başlıyordu işte bu yüzden!
8. Gunstar Heroes
Biraz geriye gidelim. Sene 1993. Video oyun dünyası göbekten ikiye bölünmüş. Bir kısım Super Nintendo‘cu. SNES olarak da bilinen platformun dünyanın en iyisi olduğundan çok emin bunlar. Onların karşısında da, Genesis‘ciler var. Onlar da “Genesis does what Nintendon’t” diyorlar. Dedikleini ispatlamak için de kullandıkları bazı oyunlar var. Gunstar Heroes gibi. Treasure’un geliştirdiği oyun, uzun süre Genesis severlerin en önemli kozlarından biri oldu. Kombinlenebilir silahları, akıl almaz boss dövüşleri ve elbette muhteşem müzikleriyle baya da sağlam bir kozdu!
7. R-Type
Ben şunu bilir şunu söylerim, bir oyunun gerçekten zamana karşı ayakta durup durabildiğine bakmak için, Wikipedia sayfasına bakın. Eğer biri oturup, hiç üşenmeden detaylı bir şekilde irili ufaklı her köşesini doldurduysa, o oyun unutulmamış demektir. 1987 senesinde çıkan R-Type‘ın Wiki sayfası da maşallahlık işte bu yüzden! Turbografx-16’den, Android’e kadar aklınıza gelecek her türlü platforma çıkan oyun, bugün hâlâ büyüsünü ve çekimini koruyor. Elbette bunda dudak uçuklatıcı derecede zor olmasının da payı büyük. Yenilen pehlivan güreşe doymazmış misali, biz de R-Type’a doymak bilmiyoruz!
6. Geometry Wars: Retro Evolved
80’ler ve 90’lara şöyle bir selam çaktıktan sonra, gelin modern çağlara geri dönelim. Aynı Jets’n’Guns gibi, dönemine pek de ait olmayan bir oyun Geometry Wars. Hayatına Project Gotham Racing 2’nin içerisinde bir oyun olarak başlayan, sonra 2005 senesinde Bizarre Creations’ın bizzat “Retro Evolved” alt başlığıyla Xbox 360’a taşıdığı oyun bugün artık başlı başına bir hanedan. 2005’ten beri düzenli olarak portları ve devam oyunları yayınlanıyor, çünkü insanlar doymuyor, çünkü Geometry Wars bugün bile shoot ’em up janrı üzerinde inovasyon yapmaya, değişiklikler denemeye devam ediyor. Ve bir de söylememiz lazım, neon renklerle üzerinize gelen o geometrik şekiller bugün hâlâ şahane gözüküyor!
