Malumunuz Aralık ayındayız. Batı’da ve Doğu’da Hristiyan toplulukların Noel (Doğuş Bayramı) olarak kutlayarak andıkları dönemi içeren bu güzelim ay, daha öncesinde de Batı toplumundaki geleneksel döngüleri kutlamak adına pagan geleneklerce de kutlanmaktaydı.
Burada dönemin denk gelmesinden faydalanarak sizlere mitolojik bir figür tanıtmak ve bu figürün tarihsel alt yapısına dair bir iki şey gevelemek için harekete geçmek istedim. Mevzumuzun adı KRAMPUS!
Vakt-i evvelinde Avrupa’da 6 aralık tarihi Aziz Nikolas günü olarak kutlanırken, sebi sübyan çorabını çarığını dış kapıya asar ve iyi bir evlat olmanın tescilini içine dolacak hediyelerle beklerdi. Fakat olay bu kadarıyla da bitmezdi. Özellikle Alp bölgelerindeki kutlamalarda Aziz Nikolas’dan bahsedilirken bir de ‘küçük yardımcısından’ dem vurulurdu. Bu kendince adalet (?) takıntılı birader ise yaramaz çocukların astıkları emanetlerini güzel hediyeler yerine kömür, kül ve çalı çırpıyla doldurmaktaydı.
Gelin görün ki Hristyanlık öncesi devirde bu olay hiç tatlı şekilde anılmazdı. Hristiyanlık öncesi devirlerde Aziz Nikolas’ın biraderi pek çok isimlerle anılmaktaydı. Almanyada Knech Ruprecht olarak Hollanda da ise Zarte Pete adına sahipti.
Avrupa’nın Alpler bölgesinde ya da Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Hırvatistan gibi eski Hapsburg bölgelerinde yaşayan çocuklar ise bu danışıklı dövüş aldatmacası daha farklı olmaktaydı. Bu genç dimağlar yaramazlık yaptıklarında KRAMPUS tarafından ziyaret edilirlerdi! Krampus, Şeytan’ın küçük yardımcısıydı!
5 aralık Aziz Nicolas günü arifesi Krampus gecesi olarak anılmaktaydı (Krampusnacht). Krampus oldukça büyük kıllarla kaplı keçi boynuzlarına , toynaklara ve uzun pençere sahip bir figürdü.Uzun dilini sallarken bir yandan ellerinde zincirleriyle ve çalılarla varırdı zulüm edeceği genç dimağların yanına. Toynak ve boynuz figürlerinden ötürü Satry figürüyle nasıl bir benzerlik çizdiğini mutlaka farketmişsinizdir. Aynı İslam’a geçtikten sonra Türkler’in eski geleneklere ait olarak diri tutulmuş ve zamanla sönmüş “Albız” gibi bir canavar başkalaştırması söz konusudur. Krampus’un elindeki zincirlerin onun artık cehennemde zincirli olduğuna dair bir vurgu olarak anlatıldığı söylenir.
Krampus geldiğinde çocuklara ders vermez ya da çoraplarına kömür sıkıştırıp gitmezdi. Krampus geldiğinde ellerinde kilitler ve sırtında içine çocukları cehennemde yemek için içine koyup götüreceği büyük bir sepetle gelirdi. Kimi zaman ise sırtında su dolu bir testiyle çocukları boğarak öldürmek için belirirdi.
19.yy sonlarında ise Krampus figürü daha yumuşak ve oyuncu bir hal almıştı. Artık Krampus kartpostallar üstünde geçen moda ikonu bir figürdü (sokaklarda yeti gibi tüylü botlarla gezen kadınlardan bahsetmiyorum hayır). Artık Krampusnacht gençlerin evlere Krampus olarak giyinip gittiği, para ve zerzevat için oynadığı bir oyunun kostüm unsuru olmuştu. 5 Aralık geceleri ise eski günlerdeki çocuklar için bir korku kaynağı olmaktan çıkmış tatlı bir eğlence halini almıştı. En azından canlı kalabilenler için…
*Yazar kahkahalar atarak karanlıkta kaybolur*
